انعطاف پذیری در رفتار یکی از ضروریترین ویژگیهایی شخصیتی و رفتاری است. انعطافپذیری روانشناختی باعث میشود انسان بتواند خودش را با تغییرات محیطی سازگار کند و متناسب با ارزشها و اهداف شخصی واکنش نشان دهد. این توانایی نقش مهمی در سلامت روان و رفاه کلی افراد دارد.
در دنیای پیچیده و متغیر امروز، ویژگیهایی مانند انعطافپذیری در رفتار میتواند تفاوت زیادی در موفقیت و شکست افراد ایجاد نماید. تغییرات سریع در محیطهای اجتماعی، حرفهای و حتی زندگی شخصی، نیازمند آن است که افراد قادر باشند سریع به شرایط جدید واکنش نشان دهند و خود را با این تغییرات هماهنگ کنند. این ویژگی نه تنها در زندگی روزمره افراد اثرگذار است، بلکه در حوزههای مختلف کاری، آموزشی، اجتماعی و حتی شخصی، افرادی که روحیه انعطاف پذیری دارند، بهتر از دیگران از پس چالشها بر میآیند. در این مقاله، به بررسی انعطاف پذیری در رفتار، اهمیت آن، ویژگیهای افراد با شخصیت انعطاف پذیر و روشهای تقویت این ویژگی میپردازیم.
اهمیت انعطاف پذیری در رفتار
انعطاف پذیری در رفتار به معنای توانایی فرد برای تغییر و انطباق رفتار خود با شرایط جدید، موقعیتهای مختلف یا تحولات ناگهانی است. این ویژگی میتواند به فرد کمک کند تا در برابر چالشها، تغییرات و مشکلات به راحتی واکنش نشان دهد. در نتیجه به سرعت خود را با شرایط جدید سازگار کند. رفتار انعطاف پذیر نه تنها به فرد در حفظ آرامش و عملکرد بهتر کمک میکند، بلکه باعث میشود او به راحتی از موقعیتهای دشوار عبور کند و به سمت موفقیت پیش برود.
در دنیای امروز، سرعت تغییرات در زندگی افراد بهقدری زیاد شده است که کسانی که قادر به تغییر رفتار خود و انطباق با شرایط جدید نیستند، ممکن است با مشکلات زیادی مواجه شوند. روحیه انعطاف پذیری میتواند شامل پذیرش تغییرات، توانایی مدیریت شرایط استرسزا و انطباق با محیطهای جدید باشد. در واقع، افرادی که این ویژگی را دارند، قادر به سازگاری با تحولات مختلف هستند. علاوه بر این، این افراد میتوانند از این تغییرات به عنوان فرصتی برای رشد و پیشرفت خود استفاده کنند.
روحیه انعطاف پذیری: بنیان گذار شخصیت انعطاف پذیر
روحیه انعطاف پذیری یک ویژگی روانشناختی در افراد است، روحیه انعطاف پذیر به معنای توانایی برخورد با چالشها و تغییرات زندگی با نگرش مثبت است. افرادی که این ویژگی را دارند، به جای آنکه تغییرات را تهدیدی برای خود ببینند، آنها را فرصتی برای یادگیری و رشد شخصی میدانند. این ویژگی باعث میشود که افراد به راحتی خود را با شرایط جدید سازگار کنند. علاوه بر این، در موقعیتهای دشوار بتوانند به راحتی تصمیمات موثری بگیرند.
افرادی که روحیه انعطاف پذیری بالایی دارند، به طور معمول از چند ویژگی مهم برخوردار هستند.
- توانایی کنترل احساسات: این افراد توانایی کنترل احساسات خود در شرایط استرسزا را دارند.
- خلق فرصت و موقعیت جدید: این افراد میتوانند از موقعیتهای چالش برانگیز به عنوان یک فرصت برای یادگیری و توسعه استفاده کنند و به سختیها به عنوان بخش طبیعی از فرآیند رشد و پیشرفت زندگی نگاه کنند.
- حضور در لحظه: افراد انعطافپذیر بهجای تمرکز بر گذشته یا نگرانی از آینده، ذهن خود را در لحظهی حال نگه میدارند.
- پذیرش احساسات: بهجای سرکوب یا فرار از آنها، این افراد احساسات خود را میپذیرند، آنها را میشناسند و سعی میکنند از آن تجربهها معنا و رشد به دست آورند.
- کنار آمدن با شکستها: فردی که شغلش را از دست داده، با حفظ نگرش مثبت و تلاش برای یافتن فرصتهای جدید، انعطاف روانی خود را نشان میدهد.
- خودآگاهی و انعطاف پذیری ذهنی: افراد با شخصیت منعطف به طور معمول خودآگاهی بالایی دارند. میتوانند احساسات و افکار خود را به خوبی شناسایی کنند. این خودآگاهی به آنها کمک میکند تا در شرایط بحرانی با آرامش بیشتری عمل کنند. در نتیجه میتوانند از افکار منفی یا اضطرابهای بیمورد پرهیز کنند.
- پذیرش تغییرات: افراد انعطاف پذیر به طور طبیعی از تغییرات استقبال میکنند. آنها به جای ترس از تغییر یا احساس ناامنی، آن را به عنوان فرصتی برای رشد استفاده کرده و در مقابل آن مقاومت نخواهند کرد.
چگونه میتوانیم انعطاف پذیری خود را تقویت کنیم؟
دکتر ماکان آریا پارسا یکی از کارآفرینان موفق و برجسته ایرانی است که در زمینههای مختلفی از جمله بازاریابی، مدیریت و خودشناسی کتابهای زیادی ترجمه و منتشر کردهاند.
انعطاف پذیری در رفتار نیز یکی از موضوعاتی است که از نظر دکتر آریا پارسا از اهمیت زیادی برخوردار است و معتقدند انعطاف پذیری در رفتار علاوه بر تاثیراتی که در زندگی شخصی فرد میگذارد میتواند تاثیرات چشمگیری در زندگی شغلی و حرفهای فرد نیز داشته باشد. در ادامه مطلب به راهکارهای ایشان برای افزایش انعطاف پذیری در رفتار میپردازیم.
۱. تمرین ذهنآگاهی
ذهنآگاهی یعنی حضور کامل در لحظهی حال. این تمرین به ما کمک میکند احساسات، افکار و واکنشهای خود را آگاهانه مشاهده کنیم. دکتر ماکان آریا پارسا ذهن آگاهی را اینطور تعریف میکنند که “ذهنآگاهی در واقع همان توقف کوتاه برای حضور در لحظه حال است، که اولین گام در انعطاف پذیری در رفتار به حساب میآید.” ایشان تاکید دارند که شما میتوانید هر روز چند دقیقه را به تمرینهایی مثل مدیتیشن، یوگا یا تنفس عمیق اختصاص دهید.
۲. پذیرش افکار و احساسات
دکتر آریا پارسا همیشه به کارمندان خود یادآوری میکنند که احساس ناراحتی و ابهام بخشی از زندگی است. بهجای اجتناب از این احساسات، آنها را بپذیرید و بدانید موقتیاند. ایشان همواره تاکید دارند تمام احساسات مثبت و منفیها میتوانند اطلاعات ارزشمندی دربارهی نیازها و سازگاریهای ما بدهند.
۳. به چالش کشیدن افکار منفی
سومین گام برای تقویت انعطاف پذیری در رفتار پذیرش احساسات منفی است. همهی ما گاهی افکار منفی داریم. دکتر آریا پارسا تاکید دارند که مهمتر از مثبت یا منفی بودن فکر، مفید بودن آن است. وقتی فکری مفید نیست، باید آن را به شکل سازندهتری بکار بگیریم.
مثلاً به جای «من شکست خوردهام» بگویید: «نمیدانم موفق میشوم یا نه، اما دارم تمام تلاشم را میکنم.»
سخن پایانی
انعطافپذیری در رفتار مهارتی مهم و قابل یادگیری است، که نیاز به تکرار و تمرین مداوم دارد که به ما کمک میکند رفتار بهتری داشته باشیم، خلاقتر فکر کنیم و راحتتر با تغییرات زندگی کنار بیاییم.
این ویژگی یعنی بتوانیم افکار و احساسات خود را بپذیریم، بدون اینکه بیش از حد به آنها وابسته شویم یا درگیر کمالگرایی و ترس شویم. در عوض، بر اساس ارزشها و هدفهای واقعی زندگیمان عمل کنیم.